Quần jean cạp trễ, áo phông cắt xéo và nước hoa “Fierce” đã trở thành những thứ không thể thiếu với người Mỹ trưởng thành vào khoảng đầu thế kỷ 21. Cái giá phải trả của việc gắn bó với một thế hệ là nó sẽ trở nên lỗi thời vào thế hệ sau.

Facebook có thể đang gặp sự cố tương tự. Bản sắc của Facebook được thể hiện ở nhà sáng lập 37 tuổi, Mark Zuckerberg, người vẫn mặc đồng phục thời đại học là quần jeans bó và áo hoodie.

Mạng xã hội, vốn bắt đầu như một cách để tạo mạng lưới kết nối cho các sinh viên chưa tốt nghiệp Harvard, giờ đây được giới trẻ xem như một nơi dành cho những người ở độ tuổi 40 và 50.

Các nhà đầu tư cũng coi Facebook là lỗi thời. Meta (công ty mẹ Facebook) đã mất 35% giá trị thị trường trong năm nay, bao gồm cả đợt lao dốc 232 tỷ USD vào tháng 2, mức giảm trong một ngày lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán.

Việc nền tảng mất 1 triệu người dùng trong quý cuối cùng của năm 2021 được cho là do giá dữ liệu di động ở Ấn Độ tăng. Sự sụt giảm người dùng châu Âu trong quý gần đây nhất được cho là do Meta rút khỏi Nga. Bên cạnh đó, các quy tắc bảo mật được Apple là một đe dọa nghiêm trọng với Meta, dự kiến sẽ khiến Meta mất 10 tỷ USD trong năm 2022 do việc nhắm mục tiêu quảng cáo đối với người dùng iPhone trở nên khó khăn hơn.

Nhưng Meta đang nghĩ ra các giải pháp thay thế như hạn chế sự sụt giảm khả năng xác định hiệu quả quảng cáo, cắt giảm chi phí trước các quy tắc công nghệ mới đang được đặt ra ở châu Âu. Mark Shmulik của Bernstein, một nhà môi giới, cho biết các công ty như Meta có khả năng sinh tồn giống như một “con gián” để tìm cách duy trì hoạt động kinh doanh như bình thường.

Tuy nhiên, nếu những khó khăn đó được khắc phục thì sự già hóa người dùng trên Facebook là không thể tránh khỏi. Ở các quốc gia giàu có, điều quan trọng nhất đối với các nhà quảng cáo là những người dùng trẻ tuổi dường như đang dần biến mất.

Năm 2021, cựu giám đốc điều hành Facebook Frances Haugen đã lên tiếng tố cáo công ty về những những thất bại trong việc kiểm duyệt nội dung. Nhưng tiết lộ đáng chú ý hơn là việc sử dụng Facebook của giới trẻ Mỹ đã giảm mạnh.

Theo bà Haugen, tại 5 quốc gia quan trọng nhất của Facebook, đăng ký tài khoản cho người dưới 18 tuổi đã giảm 1/4 trong vòng một năm.

Ở Anh, những người từ 18 đến 24 tuổi đang dành một nửa thời gian trên Facebook và Instagram, theo ước tính của công ty nghiên cứu Enders Analysis.

Năm ngoái, Zuckerberg thừa nhận rằng, giữa sự cạnh tranh từ TikTok và những đối thủ khác, Facebook đã “bỏ quên” những người dùng trẻ tuổi. “Các dịch vụ của chúng tôi dành cho tất cả mọi người thay vì đặc biệt cho thanh niên”, Zuckerberg nói.

Thay đổi để tồn tại

Trước đây, Facebook là ưu tiên hàng đầu của Zuckerberg. Sau khi mua lại Instagram vào năm 2012, công ty được cho là đã hạn chế thuê nhân viên cho Instagram vì sợ rằng nó sẽ “giết” người dùng của Facebook, theo lời của một cựu giám đốc điều hành Instagram.

Nhưng hiện tại, Zuckerberg dường như sẵn sàng hy sinh đứa con đầu lòng của mình để bảo vệ công việc kinh doanh rộng lớn hơn. Những nỗ lực thu hút giới trẻ đã tập trung vào các ứng dụng khác, chẳng hạn như Messenger Kids và Instagram Kids (đã bị tạm dừng vào năm ngoái) hay Reels, tính năng video ngắn trên Instagram được tung ra để cạnh tranh với TikTok. Năm ngoái, Zuckerberg thậm chí đã đổi tên Facebook thành Meta để trở nên “hợp thời” hơn với những tham vọng về metaverse, các dự án kính thực tế ảo, đồng hồ thông minh...

Đó là điều đúng đắn cần làm. Nhưng nó đặt ra câu hỏi ai sẽ chiếm “ngôi vương” trở thành mạng xã hội lớn nhất sau khi đế chế Facebook suy tàn. Các trang web hùng mạnh một thời như MySpace vẫn trường tồn, giống như những tàn tích kỹ thuật số bị bỏ hoang. Trong tương lai xa, liệu Facebook có trở thành một thị trấn ma?

Người dùng trẻ tuổi dường như không mặn mà Facebook, thay vào đó họ dùng Snapchat hoặc BeReal (một dịch vụ nhắn tin qua ảnh đang phổ biến tại các trường đại học). Nhưng giao lưu chỉ là một trong những chức năng của phương tiện truyền thông xã hội. Facebook đang mất dần sức hấp dẫn của mình với tư cách là một nơi để kết nối nhưng nó có thể vươn mình trở thành nền tảng cho các hoạt động khác như giải trí, mua sắm...

Trong lĩnh vực giải trí, TikTok luôn dẫn đầu. Nỗ lực đầu tiên của Meta để sao chép TikTok là Lasso vào năm 2018 và đã thất bại. Sau khi chứng minh được sức hút trên Instagram, nơi chiếm 20% thời gian người dùng, Reels cũng được xây dựng trên Facebook và thu hút được một một số lượng khán giả lớn. News Feed của Facebook cũng được cải tiến theo phong cách TikTok, sử dụng các thuật toán để đề xuất các nội dung phù hợp với người dùng.

Trong thời gian dịch bệnh diễn ra, Facebook đã ra mắt các cửa hàng online, để mang tính năng thương mại điện tử lên nền tảng của riêng mình. Trong tương lai, Meta sẽ đầu tư vào một dịch vụ cho phép người dùng gửi tin nhắn đến các công ty thông qua quảng cáo.

Abercrombie đã từ bỏ phong cách tinh hoa của mình để ủng hộ việc “nâng cao tính toàn diện và tạo cảm giác thân thuộc”. Những người đàn ông bán khỏa thân không còn nữa, thay vào đó những người mẫu ngoại cỡ trong trang phục thể thao thoải mái và doanh thu của hãng đã trở lại 80% so với thời kỳ đỉnh cao. Tương tự như vậy, Facebook có thể sẽ không còn hoàn hảo như trước, nhưng nó vẫn sẽ kiếm được rất nhiều tiền.

Hương Dung(Theo The Economist)